朝代:明代
作者： 刘基
全文:
东陵侯既废，过司马季主而卜焉。季主曰：“君侯何卜也？”东陵侯曰：“久卧者思起，久蛰者思启，久懑者思嚏。吾闻之蓄极则泄，閟极则达。热极则风，壅极则通。一冬一春，靡屈不伸，一起一伏，无往不复。仆窃有疑，愿受教焉。”季主曰：“若是，则君侯已喻之矣，又何卜为？”东陵侯曰：“仆未究其奥也，愿先生卒教之。”季主乃言曰：“呜呼！天道何亲？惟德之亲；鬼神何灵？因人而灵。夫蓍，枯草也；龟，枯骨也，物也。人，灵于物者也，何不自听而听于物乎？且君侯何不思昔者也？有昔者必有今日，是故碎瓦颓垣，昔日之歌楼舞馆也；荒榛断梗，昔日之琼蕤玉树也；露蛬风蝉，昔日之凤笙龙笛也；鬼燐萤火，昔日之金釭华烛也；秋荼春荠，昔日之象白驼峰也；丹枫白荻，昔日之蜀锦齐纨也。昔日之所无，今日有之不为过；昔日之所有，今日无之不为不足。是故一昼一夜，华开者谢；一秋一春，物故者新。激湍之下，必有深潭；高丘之下，必有浚谷。君侯亦知之矣，何以卜为？”
拼音:
dōng líng hóu jì fèi, guò sī mǎ jì zhǔ ér bo yān. jì zhǔ yuē: jūn hóu hé bo yě? dōng líng hóu yuē: jiǔ wò zhě sī qǐ, jiǔ zhé zhě sī qǐ, jiǔ mèn zhě sī tì. wú wén zhī xù jí zé xiè, bì jí zé dá. rè jí zé fēng, yōng jí zé tōng. yī dōng yī chūn, mí qū bù shēn, yì qǐ yī fú, wú wǎng bù fù. pū qiè yǒu yí, yuàn shòu jiào yān. jì zhǔ yuē: ruò shì, zé jūn hóu yǐ yù zhī yǐ, yòu hé bo wèi? dōng líng hóu yuē: pū wèi jiū qí ào yě, yuàn xiān shēng zú jiào zhī. jì zhǔ nǎi yán yuē: wū hū! tiān dào hé qīn? wéi dé zhī qīn guǐ shén hé líng? yīn rén ér líng. fū shī, kū cǎo yě guī, kū gǔ yě, wù yě. rén, líng yú wù zhě yě, hé bù zì tīng ér tīng yú wù hū? qiě jūn hóu hé bù sī xī zhě yě? yǒu xī zhě bì yǒu jīn rì, shì gù suì wǎ tuí yuán, xī rì zhī gē lóu wǔ guǎn yě huāng zhēn duàn gěng, xī rì zhī qióng ruí yù shù yě lù qióng fēng chán, xī rì zhī fèng shēng lóng dí yě guǐ lín yíng huǒ, xī rì zhī jīn gāng huá zhú yě qiū tú chūn jì, xī rì zhī xiàng bái tuó fēng yě dān fēng bái dí, xī rì zhī shǔ jǐn qí wán yě. xī rì zhī suǒ wú, jīn rì yǒu zhī bù wéi guò xī rì zhī suǒ yǒu, jīn rì wú zhī bù wéi bù zú. shì gù yī zhòu yī yè, huá kāi zhě xiè yī qiū yī chūn, wù gù zhě xīn. jī tuān zhī xià, bì yǒu shēn tán gāo qiū zhī xià, bì yǒu jùn gǔ. jūn hóu yì zhī zhī yǐ, hé yǐ bo wèi?
- 这是一篇王顾左右而言他的文章，是讲“升沉应已定，不必问君平”（唐诗），实际讲的是元代末年的种种腐败都是从前胡作非为恶性发展的结果。
- 全文纯系对话，一气呵成，可分三层。第一层是东陵侯就司马季主问卜，并述问卜之由。第二层是司马季主回答不必问卜，只要问自己就行了。第三层讲“昔”与“今”是因果相承的关系。